Emmy Noether Amalie (Alemania, 1882 - Pennsylvania, 1935) alemaniar matematikaria izan zen, judutar jatorrikoa. Albert Einstein eta beste pertsonaia batzuk, matematikaren historiako emakumerik garrantzitsuena bezala kontutan hartzen dute: eraztunen teoria, gorputzen teoria eta K-aljebrarena irauli zituen. Fisikan, Noetherren funtsezko azalpenak ere izan zituen.
 |
| Emmy Noether (biografía y vidas) |
Emmy Noether-ek gaztetan erakutsi zuen ingeles eta frantseserako gaitasuna. Frantsesa eta ingelesa irakastea pentsatu zuen, horretarako eskatzen ziren azterketak 1900. urtean gainditu ondoren, sehr gut (bikain) kalifikazio orokor batekin.
Horren ordez, matematika ikastea erabaki zuen Erlangen-Nurenbergeko Unibertsitatean, non bere aitak klaseak ematen zituen. Erabaki hori ez zen oso ohikoa bere garaian. Klasera joan ahal izateko, irakasleek sinatuta utzi behar zuten baimena.
Emmy-k aljebra modernoan oso ekarpen garrantzitsuak egin zituen. Albert Einstein-ekin lan egin zuen, eta berarekin batera Erlatibitatearen teorian aljebrako elementuak sartu zituen. Pentsa, edozein ez da gai halako pertsonaia batekin lanean aritzeko! Berak, oso garrantzitsua izan den teorema garatu zuen, aljebran izugarrizko gaitasuna erakutsiz.
Azkenean, nazien diktadura zela eta, Alemaniatik atera behar izan zuen, judua baitzen, eta Estatu Batuetara joatea erabaki zuen. Pensilvanian hil egin zen, tumore baten ebakuntzaren ondorioz.
Eskerrik asko Itxaso Ciriza, informazioa bilatu eta laburtzeagatik.
njuunhjihnjni
ErantzunEzabatu