Atzerrian ikasteko ezkondu behar izan zuen emakumea (Sofia Kovalevskaya)

Sofia Kovalévskaya (Mosku, 1850 - Estokolmo, 1891) errusiar matematikari eta idazlea izan zen. Europan unibertsitateko irakasle postua lortu zuen lehen emakumea izan zen (Suedia, 1881).

Sofia Kovalevskaia (wikipedia)

 

Txikitatik maite zituen irakurketa, poesia eta antzerkia. Hamahiru urterekin aljebrarako oso trebea zela erakusten hasi zen. Garai hartan hauxe idatzi zuen: "Matematikarekiko hain erakarpen bizia sentitzen hasi nintzen, non nire beste ikasketak alde batera uzten hasi nintzen". Baina bere aitak, emakume jakintsuek ikaratzen zuten artilleriako teniente jeneral batek, alabaren matematikako ikasketak geldiaraztea erabaki zuen.

Hala ere, Sofiak, bere kabuz, aljebra liburuak ikasten jarraitu zuen, eta aljebraren ale bat maileguan eskatu zuen, gauez irakurtzen zuena familiako gainontzeko kideak lo zeudela. Horrela, inoiz ikasi ez zuena pixkanaka ondorioztatzen joan zen.

Garai hartan Errusian ez zieten emakumeei unibertsitatean ikasten uzten, baina berak ikasteko eskubideak gauza guztien gainetik defentadu zituen, 1860ko hamarkadan Errusiako mugimenduan parte hartuz. Orduan, aukera bakarra beste herrialde bateko unibertsitatera joatea zen. Dena den, hori egiteko ez zeukaten inongo erraztasunik, izan ere, ezkongabeko emakumeek ezin zuten atzerrira joan gurasoen baimenik gabe. Beraz, mutil batekin ezkondu eta Berlin-era (Alemania) ikastera joatea erabaki zuen.

Alemanian Weierstrass matematikariarekin ikasi zuen (Batxilergoko ikasleek aski ezaguna dute izen hau, funtzioen inguruko teorema dela eta). Hasieran irakasle honek apropos zailtasun handiko problemak jartzen omen zizkion, eta bere erantzun harrigarriak ikusitakoan, ikasle moduan zalantzarik gabe onartu  zuen. Are gehiago: hortik aurrera lagun minak egin ziren eta ikasketekin asko lagundu zion.

Aurrerago, lanean hasi zenean, Estokolmo-ko (Suedia) unibertsitatean irakasle moduan hasi zen, eta nola ez, emakume izanagatik kobratu gabe! Haieran bere ikasleek ordaintzen zioten lansaria, hortik bost urtetara bere lehenengo soldata jaso zuen arte.

Estokolmo-ko unibertsitatea (wikipedia)

 

Lehen esan dugun moduan, Sofiak matematikan egindako ekarpen gehienak aljebran izan ziren: ekuazio diferentzialak, Saturno eraztunak, integral abeliarrak edota mugimenduaren ekuazioak aztertu zituen.

Mugimenduaren ekuazioak (mujeres con ciencia)

 Eskerrik asko Itxaso Cirizari, informazioa bilatu eta laburtzeagatik.